باسمه تعالی
کتاب جستارهایی از تاریخ فرهنگ و تمدن ایران- اسلام توسط آقای دکتر محمدحسین اسماعیلی سنگری عضو هیئت‌علمی دانشگاه گیلان، دانشکده علوم انسانی به چاپ رسید.
این کتاب در دو بخش مروری است به دو بحث: فرهنگ و تمدن در ایران و اسلام و همچنین تاریخ فرهنگ و تمدن ایران- اسلام از ظهور اسلام تا دوره‌ی معاصر.
سؤال اصلی کتاب این است: وضعیت فرهنگ و تمدن ایران- اسلام از ظهور اسلام تا دوره‌ی معاصر چگونه بوده است؟ دو سؤال فرعی نیز در آن مطرح است: اینکه چرا و چگونه مردم و کشور ایران باآن‌همه آثار فرهنگی و تمدنی درگذشته‌ی خویش ولی در دوره‌های بعد نتوانست در اوج باقی بماند و مسیر انحطاط داشته است؟ در این کتاب بیان می‌شود که فرهنگ و تمدن ایران قریب یک قرن و نیم پس از ظهور اسلام در حالت اقتباس، سکوت، خیرگی بسر برد، اما از اواسط دوره‌ی عباسی به جنبش و حرکت معجزه‌آسا دست زد (با نهضت شعوبی). سپس موفق شد تا در بین سال‌های ۸۸ تا ۵۹۷. ه (۷۰۰ تا ۱۲۰۰. م) قریب به ۶۰۰ سال دوره‌ی طلایی از فرهنگ و تمدن را تجربه کند، اما در سده‌های بعد به دلایلی نتوانست سیادت و جایگاه خود را حفظ نماید اما همچنان سهم و تأثیر والا و ارزشمندی در فرهنگ و تمدن انسانی و جهانی داشته است.
